Eylül ayının gelmesiyle birlikte balık avı yasağı kalktı ve birbirinden farklı pek çok balık, balıkçı tezgahlarında yerini almaya başladı. Balık, dünyadaki en sağlıklı yiyecekler arasında yer alır. Protein ve D vitamin gibi önemli besinögelerinden oldukça zengindir. Aynı zamanda kalp ve beyin sağlığı için inanılmaz derecede önemli olan harika bir omega-3 yağ asidi kaynağıdır. Ancak ülkemizin 3 tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen balık tüketimi sağlık için önerilen miktarlara ulaşmamaktadır. Balığın sağlık üzerindeki faydaları hakkında farkındalığın giderek artması nedeniyle son yıllarda kişi başı balık tüketimi giderek artmaktadır ancak ülkemizde hala yeterli düzeyde değildir. Türk toplumu kırmızı eti daha çok sevse de sofralarda balığa daha sık yer vermek için gelin birlikte balığın sağlığımıza etkilerini inceleyelim. 

Protein, Omega-3, İyot ve D Vitamini Kaynağı 

     Balık yüksek kaliteli protein, omega-3, iyot ve D vitamininden zengindir. Balık proteini kırmızı ete göre daha kolay sindirilebilir, elzem aminoasitlerden zengindir ve tokluk hissi sağlar. Balıklar ayrıca A vitamini ve B grubu vitaminler, selenyum ve çinko gibi mineralleri de içerir. Balıklar arasında yağlı balıkların vitamin değerleri ise daha yüksektir. Yağlı balıklar, vücut ve beyin fonksiyonu için çok önemli olan ve birçok hastalık riskinin azalmasıyla güçlü bir bağlantısı olan omega-3 yağ asitlerinden en zengin besinler arasında ilk sıralarda yerini alır. Omega-3 gereksinimlerini karşılamak içinse haftada en az iki kez balık tüketilmelidir. 

Kalp Krizi Ve Felç Riskinizi Azaltabilir

     Kalp krizi ve felç, dünyadaki erken ölümlerin en yaygın iki nedenidir. Balık, kalp-damar sağlığını destekleyen kalp dostu besinler arasındadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde 40.000'den fazla erkekle yapılan bir çalışmada, düzenli olarak haftada bir veya daha sık balık yiyenlerin kalp hastalığı riskinin %15 daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Balık tüketiminin bu etkisi yüksek omega-3 yağ asidi içeriğine dayanır. Bu nedenle kalp sağlığını desteklemek için öğünlerinizde balığa daha sık yer vermelisiniz. 

Büyüme ve Gelişme İçin Gereklidir 

     Omega-3 yağ asitleri büyüme ve gelişme için de oldukça önemlidir. Omega-3 yağ asitlerinden özellikle dokosaheksaenoik asit yani DHA özellikle beyin ve göz gelişimi için önemlidir. Bu nedenle hamile ve emziren kadınlar yeterli miktarda omega-3 yağ asidi almak için bu süreçte sıkça balık tüketmeye özen göstermelidir. Ancak bazı balıkların, beyin gelişim problemlerine neden olabilen cıvaiçeriği yüksektir. Bu nedenle hamile kadınlar somon, sardalya, alabalık, hamsi, istavrit, uskumru, palamut gibi düşük civaiçeriğine sahip yüzey balıklarını tercih etmelidir. Bu balıklar aynı zamanda folik asitten de zengindir. Gebelik döneminde fetüse zarar verebilecek mikroorganizmalar içerebileceği için çiğ ve pişmemiş balıklardan da kaçınılmalıdır. 

Depresyonu Önlemeye ve Tedavi Etmeye Yardımcı Olabilir

     Depresyon yaygın görülen düşük ruh hali, üzüntü, enerji azalması, hayata ve aktivitelere karşı ilgi kaybı ile karakterize bir duygu durum bozukluğudur. Günümüzde oldukça sık görülen sağlık sorunlarından biridir. Balık tüketimi ve depresyon arasındaki ilişkiyi inceleyen pek çok araştırma yapılmıştır. Araştırmalarda benzer sonuçlar elde edilmiş ve düzenli olarak balık yiyen kişilerin depresyona girme olasılığının çok daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bazı çalışmalarda, omega-3 yağ asitlerinin depresyonla savaşabileceği ve antidepresan ilaçların etkinliğini önemli ölçüde artırabileceği sonucuna da ulaşılmıştır. 

Otoimmün Hastalık Riskini Azaltabilir

      Tip 1 diyabet, haşimato, çölyak gibi otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin sağlıklı vücut dokularına saldırması sonucu ortaya çıkar. balıktaki omega-3 yağ asitleri, inflamasyon üzerinde etkin rol oynayan nükleer faktör κB(NFκB) aktivitesini azaltıp, PPAR- γ (PPARG) ve G proteinine bağlı reseptör (GPR120) aktivitelerini ise arttırarak anti-inflamatuvar etki sağlar. Bu etkisi nedeniyle balık tüketimi otoimmün hastalık riskini azaltabilir. 

Balık Yerken Bunlara Dikkat !

     Balığın bu olumlu etkilerinden faydalanabilmek için besin değerini ve koruyuculuğunu kaybetmemesi gerekir. Bu nedenle tüketilen balığın çeşidi, pişirme yöntemine dikkat edilmelidir. Balık, yağda kızartma yöntemiyle değil ızgarada, buğulama, fırında veya yağsız tavada pişirerek tüketilmelidir. Ayrıca mevsimine uygun tüketim de oldukça önemlidir.Çipura, lüfer, uskumru, palamut, sardalya eylül ayı balıklarıdır tercih edilebilir. Balık satın alırken gözlerinin parlak, solungaçlarının kırmızı-pembe, derisinin gergin olması gerekir ve etine bastırıldığında parmağın bıraktığı iz hemen düzelmelidir. Bu yöntemler balığın taze olduğunu gösterir. Sağlık üzerindeki pek çok olumlu etkisinden dolayı balık haftada 2-3 kere yanında bol salata ile öğünlere mutlaka eklenmelidir.