Oto (kendi kendine-kendiliğinden), faji (yemek) otofaji kelimesi bu iki sözcüğün birleşiminden oluşmakta ve kendi kendini yemek anlamına gelmektedir. Tıp dilinde hücrelerin birbirini yemesi işlevidir.

Otofaji terimi bilim insanlarının hücre davranışlarını incelemesiyle birlikte kullanılmıştır. Hücreler, kendi yapılarında bulunan bileşenleri zarla çevreleyip kese oluşturarak keseyi lizozom organeli aracılığıyla parçalayıp sindirebiliyor. Bu durum bir hücrenin bir diğer hücreyi ya da hücre bileşenlerini yemesi olarak tanımlanmaktadır.

Araştırmalar sonucu ortaya çıkan diğer gerçek ise otofajinin sebep-sonuç ilişkisi ile yapılıyor olması. Hücreler bu davranışı rastgele gerçekleştirmiyor.  Stres altına giren hücreler ihtiyaç duydukları enerjiyi ve yapı taşlarını oluşturabilmek için zayıf ve kötü huylu olabilecek hücreleri tüketerek hayatta kalma davranışı göstermektedir. Aynı zamanda otofajinin hastalıklara sebep olan bakteri ve virüsleri de yok edebildiği gözlemlenmiştir.

OTOFAJİK ETKİYİ ARTTIRMANIN YOLLARI

Vitaminlerin sağlıklı yaşam için önemi bilinirken başta D vitamini olmak üzere, vitaminlerin otofaji regülasyonunda çok önemli olduğu görülmüştür.

Otofajinin, oksidatif stres ile oluşan zararlı yapıları uzaklaştırarak antioksidan etkisi gösteren koruyucu bir mekanizma olabileceği sonucuna varılmıştır. Antioksidan içeriği yüksek beslenme düzeni ile çevresel faktörlerin sebep olduğu oksidatif stres azaltılabilir. E, C ve A vitamini günlük diyete dahil edilerek antioksidan etki arttırılabilir.

Egzersiz sırasında insan vücudu enerji ve oksijen tüketiminde büyük bir artış yaşar. Bu da hücresel besin ve oksijen yoksunluğuna, artmış reaktif oksijen türlerine neden olur. Hücreler bu durumda otofajiyi aktive ederek olumsuz durumun giderilmesini sağlar.

ARALIKLI ORUÇ DİYETİ, KETOJENİK BESLENME VE OTOFAJİ

Aralıklı oruç diyetinin otofajiyi desteklediği düşünülmektedir. 24 saatlik zaman dilimi içerisinde öğünlerin 8 saat içerisinde tüketilmesi diğer 16 saatte aç olması hücrelerin diğer hücreleri ve yağ depolarını tüketme davranışı göstermesine neden olur. Aralıklı oruç diyeti son zamanlarda en çok tercih edilen sağlıklı beslenme stillerinden biri. Bu beslenme alışkanlığının otofajiyi şu şekilde desteklediği düşünülmektedir: Öncelikle aralıklı oruç rutininde tüketilen besinler diğer diyetlere nazaran daha serbest olsa da yine sağlıklı besinlerden oluşmaktadır. Bu durum kötü hücre yapımını destekleyen gıdalardan uzak durmanızı sağlamaktadır. Bir diğer etki ise aç geçirilen zaman diliminde hücreler enerji sağlamak için kötü huylu hücreleri parçalar ve artmış otofajik aktivite görülür.

Ketojenik beslenmenin otofajiye sağladığı yarar ise protein odaklı beslenmenin hücrelerin otofaji davranışını güçlendirmesi ve yeni hücre oluşumunu desteklediği düşünülmektedir. Yine toksin arttıran hücrelerin uzaklaşması sağlanır ve sağlıklı hücrelerin desteklenir.

Vücudumuzu toksinlerden arındırmak ve hücre yenilenmesini sağlamak için bir uzman eşliğinde ketojenik aralıklı oruç denenebilir.