Sindirim problemleri toplumda en sık karşılaşılan problemlerden biridir. Özellikle değişen hava koşulları, sık seyahatler, normal rutinden farklı beslenme, stres bu durumu tetiklemektedir. Bu soruna çareler ararken etrafınızdan sıklıkla probiyotik, prebiyotik ve sinbiyotik terimlerini duymuş olabilirsiniz. Peki nedir bu probiyotik, prebiyotik ve sinbiyotikler? Farkları nelerdir? Hep beraber inceleyelim.

Probiyotik Nedir?

    Probiyotikler özellikle sindirim sistemimiz için önemli olan canlı bakteriler ve mayalardır. Yeterli miktarda tüketildiğinde genel sağlık üzerinde pozitif etkileri olan, bağırsak dengesini olumlu yönde değiştiren canlı mikroorganizmalara probiyotik deriz. Bakteriler her zaman hastalık yapan mikroorganizmalar değillerdir. Probiyotikler bağırsakların sağlıklı kalmasına yardımcı olduklarından yararlı bakteriler olarak adlandırılırlar. Beslenmede ise bağırsakta sağlıklı ve yararlı etki gösteren canlı mikroorganizmaları en az 1.0x106 kob/g sayıda içeren ürünler probiyotik ürünler olarak tanımlanır.
 

Probiyotiklerin Faydaları

     İshale ve kabızlığa karşı koruyucudur : Probiyotikler sindirim sisteminde dengeli bir bağırsak florası oluşturulmasına yardımcıdır. Bu sayede sindirim işlevlerini düzenler ve sindirim rahatsızlıklarını azaltırlar. Zararlı bakterilerin ve virüslerin bağırsaklarda çoğalmaları sonucu ishal görülebilmektedir. İshal vücuttan sıvı ve elektrolit kaybına neden olur. Probiyotikler bağırsaklarımıza tutunup koloni oluştururlar ve zararlı bakterilerin bağırsaklarımıza yerleşmesini engellerler. Böylece ishale ve ishalli hastalıklara karşı koruyucudurlar. Bağırsak enfeksiyonlarına karşı da koruyucu etki göstererek kabızlığa iyi gelirler.

     Hastalıkları önlemede ve şiddetini azaltmada etkilidir : Probiyotiklerin bağırsak üzerindeki etkilerinden biri de bağırsak pH’ını düşürmeleridir. Böylece kanser gelişimine neden olan enzim aktiviteleri azalarak kolon kanserine karşı koruyucu etki göstermektedirler. Alerjilerin ve egzamanın şiddetini azaltmaya yardımcı olur. Kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterol seviyelerini azaltarak kalp sağlığını desteklerler. Hatta bazı probiyotik türleri, laktoz intoleransı semptomlarını bile hafifletebilir. Diş çürüklerinin önlenmesinde de etkili olabilir. Sindirim enzimlerinin aktivitesini arttırarak hazmı kolaylaştırırlar. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesini sağlar. Bağışıklık hücresi olan IgA’nın üretimini uyarır. Bağırsak sağlığı ile beyin sağlığı arasındaki bağlantı giderek daha fazla araştırılmaktadır. Araştırmalar sonucu iyi bir bağırsak florasının anksiyete ve depresyon üzerinde olumlu etkiler oluşturabileceği düşünülmektedir.

Hangi besinler probiyotiktir ?

     Bağırsaklara bu yararlı bakterileri almanın iki yolu vardır. Bunlardan ilki probiyotik takviyeleri iken bir diğeri fermente besinlerdir. Yoğurt, kefir gibi fermente süt ürünleri; lahana, salatalık turşusu gibi fermente yöntemle yapılmış turşular, ekşi mayalı ekmekler, sirke, şarap gibi besinler probiyotik etki gösteren besinlerdir.

Prebiyotik nedir?

     Prebiyotikler insanların sindiremediği bir lif türünü içeren karbonhidratlardır ve bu besinler probiyotik mikroorganizmaların besinleridir. Bir besinin prebiyotik olması için probiyotiklerin bulunduğu kalın bağırsağa kadar sindirilmeden gelmesi gerekir. Bağırsağa kadar ulaşan prebiyotikler burada probiyotikler tarafından fermente edilirler yani parçalanırlar. Bunun sonucunda kolonda sağlıklı yağ asitleri gibi faydalı bileşikler ortaya çıkartırlar.

Prebiyotiklerin yararları nedir?

     Prebiyotiklerin en büyük faydası bağırsak florasındaki yararlı bakteriler olan probiyotiklerin çoğalmasını teşvik etmesidir. Aynı probiyotikler gibi bağırsak sağlığını destekleyerek kabızlığı önlemede etkilidirler. Prebiyotikler, bağırsakta mineral emilimini artırabilir. Özellikle kalsiyum, magnezyum ve demir gibi minerallerin daha iyi emilmesine yardımcı olabilir. Kan kolesterol ve trigliserit düzeylerini olumlu yönde etkilerler. Kolon kanseri gelişme riskini azaltırlar ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirirler.

Hangi besinler prebiyotiktir?

     En yaygın prebiyotik kaynakları arasında soğan, sarımsak, muz, çilek, kepekli tahıllar, kuru baklagiller enginar, kuşkonmaz, bakla, pırasa ve yulaf bulunur. Bu besinleri düzenli olarak tüketmek, sindirim sağlığını desteklemek ve yararlı bağırsak bakterilerini beslemek için önemlidir.

Sinbiyotik nedir?

     Sinbiyotik, probiyotik ve prebiyotik bileşenlerin bir arada bulunduğu bir besin veya takviye ürünüdür. Yani, sinbiyotik ürünler hem yararlı mikroorganizmalar içeren probiyotikleri hem de bu mikroorganizmaların beslenmesini teşvik eden prebiyotikleri içerir. Probiyotikler ve prebiyotiklerin bir arada bulunması, sinbiyotik etki olarak adlandırılan bir sinerji yaratır. Yani, probiyotik bakteriler prebiyotikleri kullanarak daha iyi çoğalabilir ve etkinliği artırabilir.

     Probiyotikler ve prebiyotikler birbirinden farklı kavramlar olsa da birbirleri olmadan düşünülemezler. Hem probiyotikleri hem de prebiyotikleri içeren sağlıklı bir diyet, sindirim sistemini desteklemek, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve genel olarak yaşam kalitesini artırmak açısından önemlidir.