C Vitamini İçin Kuşburnu
Türkiye'de genellikle Orta ve Kuzeydoğu Anadolu’da en çok bilinen meyvelerden biri olarak kuşburnu karşımıza çıkıyor. Kimileri yabangülü kimileri şilan, deligül gibi farklı isimlerde bilse de mineral, vitamin ve flavonoidlerden oluşan zengin içeriği ile gözbebeği bitkilerden biri. Kuşburnu meyveleri; çay, şurup, marmelat, nektar gibi değerlendirilirken, ekstraktları ise tablet ve kapsül gibi ürünlere işlenerek değerlendirilebiliyor. İçeriğindeki A, C, E, B1, B2, K vitaminleri; kalsiyum, fosfor, potasyum mineralleri; tokoferol, biyoflavonoid, tanen, pektin, amino asit, esansiyel yağ, antioksidan, fenolik madde, karetonoid ve organik asit bakımından önemli bir kaynak haline geliyor. Meyvenin rengi ise karotenoidlerden likopen, β-karoten ve ksantofillerden kaynaklanıyor.
Gıda sanayinde kullanılıyor.
Pek çok kullanım alanı olan kuşburnu; meyve jölesi, bebek gıdası, meyve suyu, marmelat ve poşet çay üretiminde kullanılabiliyor. Ayrıca askorbik asit düzeyi düşük meyve ve sebze sularının zenginleştirilmesinde, pasta ve şekerleme sanayinde de katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Yüksek oranda doymamış yağ asidi içeren kuşburnu tohumları hem gıda sanayinde hem de kozmetik sanayinde, kökleri ve çiçekleri ise boya maddesi olarak gıda ve tekstil sanayinde kullanılmaktadır.
Yenilebilen yeri kabuğu ve çekirdeğe bitişik etidir. 100 gr kuşburnu meyvesi 102 kkal, 22 gr karbonhidrat, 3.6 gr protein içerir ve yağ içermez. Kuşburnu, botanik özelikleri nedeniyle içerisinde fazla miktarda çekirdek ve tüycükler barındırdığından dolayı taze olarak tüketimi tercih edilmeyebilir. En fazla kuşburnu marmelatı olarak sofralarımızda yerini almaktadır. Kuşburnu marmelatları ulusal gıda kompozisyon veri tabanına göre 100 g'da ortalama olarak; 275 kcal enerji, 0,12 g toplam yağ, 67,31 g karbonhidrat, 2,13 g lif, 3,19 g sakaroz, 18,94 g glukoz, 13,53 g fruktoz, 16,11 g maltoz, 23 mg kalsiyum, 9 mg magnezyum, 69 mg potasyum ve 0,01 mg çinko içermektedir. Bu yüzden eğer diyet sürecinde tüketilecekse veya diyabet hastaları tarafından tercih edilecekse, tüketim miktarı ve eklenen şeker miktarına dikkat edilmesi oldukça önemlidir.
C VİTAMİNİ İÇİN KUŞBURNUNU MEYVE OLARAK TÜKETİN.
C vitamini olarak bilinen askorbik asit beslenmemizde önemli bir yere sahip olup doğada en yaygın bulunan vitamindir. İnsan vücudu tarafından C vitamini üretimi yapılamadığı için besinlerle gereksinimi karşılamak gerekmektedir. Birçok meyve ve sebze C vitamini açısından zengin olmakla birlikte diğer vitaminlerle kıyaslandığında stabilitesi oldukça düşüktür. Özellikle; oksijen, oksijen eşliğinde uzun süreli ısıtma ve ışık, C vitamini kaybının en önemli etmenleridir. Bu yüzden kuşburnu marmelatı yaparken uygulanan ısıl işlemler nedeniyle C vitamini kaybı gerçekleşebilmektedir. Bu yüzden kuşburnundaki C vitaminini en yüksek düzeyde alabilmemiz için çay olarak tüketmekte fayda var. Kuşburnu çayındaki C vitaminini en fazla miktarda alabilmek için demlendikten en fazla 3 dakika sonra tüketmek önemlidir. Kuşburnu meyve olarak tüketildiğinde ise C vitamini içeriğinin yüksek olması nedeniyle dikkat çekmiştir. C vitamini açısından dünyada bilinen en zengin meyve olan kuşburnu, portakaldan yaklaşık 8-20 kat daha fazla C vitamini içerir.
| Meyve ve Sebzenin Cinsi (100 g) | C Vitamini Miktarı (mg) |
| Kuşburnu | 130-2000 |
| Portakal Kabuğu | 150 |
| Maydanoz | 110-230 |
| Limon Kabuğu | 150 |
| Çilek | 45-90 |
| Greyfurt | 40-75 |
| Mandalina | 15-160 |
Kuşburnu meyvelerindeki askorbik asit miktarı türe, meyvenin olgunluk derecesine, toplama zamanına, yetiştiği yükseklik ve bölgeye, kurutma şekline, meyve işleme, depolama ve saklama yöntemlerine göre değişiklik gösterebilmektedir.
Kalp için kuşburnu çayı
Yapılan bir çalışmada, 6 hafta boyunca düzenli olarak kuşburnu tüketen hastaların, kolesterol seviyelerinin %5 oranında düşüş gösterdiği görülmüştür. Bu da, kalp hastalıkları riskini %15 oranında azaltabilir. İsveç’te yapılan başka bir çalışmada ise, kuşburnunun düzenli olarak tüketiminin kalp hastalıkları riskini önemli ölçüde azalttığı bulunmuştur. Kuşburnu bitkisi, yağ yakımında yardımcı olabilecek antioksidanlar içerir. Obezite üzerine etkili olup olmadığının incelendiği bir çalışmada ise katılımcıların karın yağı seviyelerinde azalma olduğu tespit edilmiştir. Yine de burada dikkat edilmesi gereken, kuşburnu çayı ve diğer bitki çaylarının kilo verme üzerinde tek başına mucizevi bir etkiye sahip olmadığının bilinmesidir.
AMAN DİKKAT!
Kuşburnu çayının hamile veya emziren kadınlar için güvenli olup olmadığını belirlemek için yeterli araştırma yoktur. Bu yüzden tüketmeden önce doktorunuza danışmanız oldukça önemlidir.