Bize Ulaşın

shape shape

Çocuklarda Zeka Gelişimi

Online ders dönemi kapılarını açtı ve yeni normalin ilk dersleri yapılmaya başladı. Geçen haftaki yazımızda okulu eve taşıdık ve bu süreçte çocukların beslenme alışkanlıklarının nasıl yeni düzene ayak uyduracağını konuştuk. Bu hafta ise zekalarını biraz daha geliştirmek için hangi besinler önemli bunun üzerinde duracağız.

Çocuklarda beyin gelişimi anne karnındayken başlar ve ergenlik çağına kadar devam eder. Beyin gelişiminin en hızlı olduğu zaman ise anne karnından başlayarak ilk 2-3 yıl olarak karşımıza çıkar. Çocuklar 2 yaşındayken yetişkin ağırlığının yaklaşık %18’ine ulaşmışken, beyinleri ise yetişkin ağırlığının yaklaşık %80’ine ulaşmış olur. Ama bu demek değil ki sonraki dönemde zekayı etkileyici ögeler olmasın. 

Zeka diyince akla ilk gelen besin öğelerinden biri şüphesiz ki omega-3. Hamilelik haberiyle beraber başlayan heyecanla balıklar sofralarda yerini almış duruma gelir. Bebek doğar ek besinlere geçişle somonlar, sardalyalar pişirilmeye başlar. İşte o dönemde olduğu kadar her dönemde omega-3 çocukların zeka gelişimi için oldukça önemlidir. Beynin yapısının %50-60’ını yağlar oluşturmakta ve yapılan araştırmalar da çocuklarda beyin gelişimi için en yararlı yağ asitlerinin omega- 3 yağ asitleri olduğunu göstermektedir. Hal böyle olunca haftada 2 kez mutlaka balık tüketimi önemlidir. Omega 3 hafızayı güçlendirerek olası hafıza kayıplarının önüne geçmeye yardımcı olur. Ayrıca yağlı balıklarda bulunan B12 vitamini, kan hücrelerinin üretiminde destekleyici rol oynar. Anne sütü beyin gelişimi için gerekli olan tüm besin öğelerini içerdiği için nörolojik fonksiyonların mükemmel ve hızlı gelişimini sağlamaktadır. Anne sütünün yapısında bulunan çoklu doymamış yağ asitleri, özellikle de DHA ve AA(Araşidonik asit) nörolojik gelişimi olumlu yönde etkilemektedir. Sonrasında ise balık yağı içerisinde bulunan DHA ile bu gelişime destek vermektedir. DHA’ nın yetersiz alınmasının öğrenmeyi olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. 

 

B12 vitamininin pek çok işlevi de bulunmaktadır. Guetemala’da okul çocuklarında yapılan bir çalışmada; B12 eksikliği olan çocuklarda algı, hafıza testlerinde reaksiyon zamanları daha uzun, okul başarısının daha düşük ve dikkat dağınıklıklarının fazla olduğu bulunmuştur. B12 ‘nin tek kaynağı hayvansal gıdalardır. Kırmızı et, yumurta ve yoğurtta B12 bulunur. Bu sebeple çocuklara haftada 2-3 kez kırmızı et tükettirmek çok önemlidir.

Belki de çok popüler olmayan ama oldukça önemli minerallerden biri ise çinkodur.  Çinko eksikliğinde beynin ön bölgesinde aktivite değişiklikleri ve okuma performansında bozukluk olduğu çalışmalarla gösterilmiştir. Çocuğunuza verebileceğiniz en iyi çinko kaynakları ise; et, karaciğer, yumurta, deniz ürünleri ve tahıllardır. 

İyot tüketimi ve besinlere eklenmesi ile ilgili pek çok düzenleme ülkemizde yer almaktadır. İyot eksikliği ciddi ve geri dönüşümsüz beyin hasarına sebebiyet vermektedir. İyot yetersiz alındığında, çocuklarda kretenizm, yetişkinlerde guatr görülmektedir. Ve FAO/WHO 2001 verilerine göre iyot yetersizliği, dünyada önlenebilir zeka geriliğinin başlıca nedenidir.

?Besin öğeleri dışında en önemli şeylerden biri ise kahvaltıdır. Dersler başlamadan önce kahvaltı yapılması ders performansını, zihin açıklığını ve sınav başarısını olumlu yönde etkilemektedir.  Yapılan araştırmalarda kahvaltıda şekeri hızlı yükselten besinler yerine yavaş yükselten besinlerin tercih edilmesinin okul başarısını ciddi oranda etkilediği bilinmektedir. Bu sebeple kahvaltı da peynir, tam tahıllı ekmek, yumurta, mevsim  sebzeleri, süt gibi besinlerin tüketilmesi uygundur. Kahvaltının vazgeçilmezlerinden yumurta ise; hafıza için gerekli vitaminleri ( A,D, B12, B grubu) içerir. Beynin sinyal alıp sinyal göndermesi için gerekli olan tirozin’i barındırır. Vücudun zinde ve uyanık kalması için gerekli enerjiyi sağlar.

 

?Besinlere göz gezdirecek olursak; çoğu çocuğun orman diye nitelendirdiği ve yüzünü buruşturarak baktığı brokoli, içinde bulunan K vitamini sayesinde beyin gücünü arttırır ve bilişsel fonksiyonların gelişimini sağlar. Brokolide yüksek oranda bulunan folik asit gerginlik stres, asabi davranışlar ve ilgisizlik gibi sorunların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.Kırmızı Lahana; Uzun süreli hafızayı arttırmak, beyin hasarlarını azaltmak ve ileride görülecek Alzheimer hastalığı riskinin önlenmesi için gerekli polifenol’ü barındırır. Ispanak, vitamin yönünden oldukça zengindir. İçerisinde A, C, E, K vitaminleri bulunur. Ekran karşısında eğitim gören çocukların göz sağlığını koruması için önemlidir. Çilek ile ilgili yapılan araştırmalar sonucunda içerisinde bulunan fisetin adı verilen bir flavonol bileşiği sayesinde ilerleyici hafıza ve öğrenme kayıplarını engellediği ortaya çıkmıştır. Yoğurt; yağ, beyin sağlığı için çok önemli bir besin kaynağıdır. Özellikle tam yağlı yoğurt, beynin aktivitesini artırarak hücre zarı gelişimine destek olur. Yoğurda ekleyebileceğiniz birkaç parça bitter çikolata ile beyin kan akımını artırarak çocuğunuzun zihnini daha aktif tutmasını sağlayabilirsiniz. Süt ve Süt Ürünleri; bilgi depolamak ve bilgi göndermek için beyin zarının esnekliğini sağlar. Tam Tahıllar; Esmer ekmek, kepekli pirinç, yulaf, buğday, darı vb. tahıl ve tahıl ürünleri B6, B12 ve folik asit içerirler. Hafızayı güçlü tutar, korur, konsantrasyon ve beyine düzenli kan akışı sağlar.

?Su ise yine vazgeçilmezlerimizden. Herşey de olduğu gibi zeka konusunda da etkisi mevcut. Susuz kalan beyin kortizol denilen bir hormon salgılar, bu hormonun fazla salgılanması hafıza gücünün azalmasına neden olur. Kortizol salgılanması adrenalin hormonun da artışını tetikler bunun sonucu olarak beyin fonksiyonlarında bozulmalar olur ve hafıza olumsuz yönde etkilenir.

 


Yeni Asır Linki: https://www.yeniasir.com.tr/yasam/2020/09/27/cocuklarda-zeka-gelistiren-besinler