Nigella sativa, Düğünçiçeğigiller ailesinden yıllık bir bitki olup ülkemizde Afyon, Burdur, Isparta’da yetişir ve siyah tohumu “çörek otu” olarak bilinir. İran, Hindistan ve Pakistan dahil olmak üzere Güneybatı Asya'ya özgü yerli otsu bir bitkidir. Diğer isimleri arasında siyah kimyon, siyah tohum, bereket tohumu, karaca, otçam yer almaktadır.

Yüzyıllar boyunca çörek otu tohumları, Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerinde baharat ve gıda katkı maddesi olarak kullanılmıştır. Çörek otunun tohumları hem baharat gibi besinsel olarak hem de sağlık için farklı formlarda kullanılmaktadır. Geleneksel olarak astım, hipertansiyon, diyabet, iltihaplanma, öksürük, bronşit, baş ağrısı, egzama, ateş, baş dönmesi ve sindirim sisteminde oluşan rahatsızlıklar için tercih edilmektedir. Ayrıca, lezzet ve koku verici özelliğinden dolayı, tohumları baharat ve çeşni olarak değerlendirilmektedir.

ÇÖREK OTUNUN İÇERİĞİ

Çörek otu tohumunun besin değeri yüksektir. Tohumunun yapısında başlıca doymuş ve doymamış yağ asitleri, karbonhidrat, protein, aminoasitler, lif, mineraller ve vitaminler bulunmaktadır. Kayda değer miktarlarda doymamış yağ asitleri ve ayrıca az miktarda doymuş yağ asitleri içerir. Yağ asidi profilinin yanı sıra timokinon ve karatonoidler içermektedir. Özellikle timokinon çörek otunun yapısında bulunan önemli bir ana bileşendir.

Tohumlar özellikle kalsiyum, potasyum, fosfor ve demir yönünden oldukça zengindir. Daha az miktarda çinko, magnezyum, manganez, selenyum ve bakır bulunur. B grubu vitaminleri, C vitamini ve karotenoidleri içermektedir.

ÇÖREK OTUNUN SAĞLIĞA FAYDALARI

Çörek otu tohumu mutfakta baharat ve koruyucu amaçlı olarak kullanılmakla beraber, geleneksel olarak uzun yıllar çörek otu tohumu ve yağı çeşitli hastalıkların tedavisinde dünyanın her yerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Çörek otunun sağlığa faydaları, sinir sisteminden deri sistemine, metabolik bozukluklara ve çeşitli kanserlere kadar hemen hemen her fizyolojik sistemi kapsar.

•          Yapılan çalışmalarda çörek otunun kan lipit profili üzerindeki olumlu etkileri olduğunu ve serum trigliserit ile LDL kolesterolünü önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir.

•          Yapısında bulunan bileşenler, solunum bozukluklarının ve bazı akciğer hastalıklarının tedavisinde etkilidir. Astım tedavisinde çörek otu yağı hastaların bir çoğunda bazı semptomları baskılamaktadır.

•          Çörek otu yağı antibiyotiğe dirençli bakteriler üzerinde antimikrobiyal etki göstermektedir.

•          Bağışıklık sisteminin iyileştirilmesinde etkilidir ve ayrıca antioksidan etki gösterir. Oksidatif strese bağlı oluşan yan etkileri azaltmaktadır.

•          Çörek otu tohumunun Candida albicans gibi birçok mantar türüne karşı antifungal etkisi olduğu bilinmektedir.

•          Açlık kan glikozunda belirgin bir düşüş ve serum insülininde belirgin bir artış ile hiperglisemi ve diyabet kontrolünün laboratuvar parametrelerini iyileştirmektedir.

•          Ayrıca hem kan basıncını düşürerek hem de kalp ritmini azaltarak hipertansiyona karşı olumlu etkiler göstermektedir.

•          Çörek otunun yapısında bulunan timokinonun tümörün büyümesini engellediği tespit edilmiş olup, timokinonun birçok kanser türünün tedavisinde potansiyel bir ilaç olabileceği belirtilmiştir.

•          Metabolik sendromlu postmenopozal kadınlarda lipid profilini ve kan şekerini iyileştirmek için çörek otu uygulaması önerilebilir.

•          Organ ve DNA hasarına karşı koruyucu etki göstermektedir.

•          Ayrıca cilt bozuklukları, yaralar ve vücutta meydana gelen tahrişler için yatıştırıcı bir ajandır. Egzama gibi deri hastalıklarında tedavi edici olarak kullanılması da dünya genelinde kabul edilmiştir.

ÇÖREK OTUNUN KULLANIM ALANLARI

•          Kek, börek, ekmek, kurabiye vb. yapımında kullanılabilir.

•          Salatalara ve yoğurda eklenebilir ya da bal ile karıştırılabilir.

•          Kahvaltılarda peynir veya söğüş sebze üzerine serpilebilir.

•          Tohumları çay ve kahvelere aroma ve tat vermek amacıyla eklenebilir.

•          Konservelerde koruyucu olarak kullanılabilir.

•          Saç sağlığının korunması amaçlı olarak kozmetik ürünlerde yer almaktadır.