Covid-19’a Karşı D Vitamini
Gündemin en popüler vitamini artık belli! D vitamini! C ve E gibi vitaminler çoğu insanın sık kullandıklarının arasında yer almaktadır. Ancak pandemi ile birlikte bu durum değişkenlik göstermiştir. Yapılan birçok araştırma D vitamini eksikliğinin daha şiddetli covid-19 enfeksiyonuna sebep olduğu yönündedir.
D Vitamini, öncelikle kalsiyum emilimine destek olan, bunun yanında kemiklerinizin büyümesini ve mineralleşmesini sağlayan, yağda çözünen bir vitamindir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca sindirim, dolaşım ve sinir sisteminize ait çeşitli görevleri vardır.
D vitamini; yağda eriyen vitaminler arasında yer almakta olup aynı zamanda endojen olarak uygun biyolojik ortamda sentezlenebildikleri için hormon ve hormon öncüleri olan bir grup steroldür. En önemli etkisi kalsiyum, fosfor metabolizması ve kemik mineralizasyonu üzerinedir. Bununla birlikte son yıllarda, D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin yaygın kanserler, kardiyovasküler hastalıklar, metabolik sendrom ve otoimmun hastalıkların dahil olduğu bir çok kronik hastalıkla ilişki içinde olduğu bulunmuştur.
Yeterli D vitamini alımı ve serumda optimum D vitamini düzeyinin korunması sadece kemik, kalsiyum ve fosfor metabolizması için değil aynı zamanda genel sağlık ve iyilik hali için de çok önemlidir. Dünya çapında bir sağlık problemi olarak D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin, geniş spektrumlu akut ve kronik hastalıklar için bir risk olması muhtemeldir.
Normal koşullar altında insan vücudunda bulunan D vitaminin %90-%95’i güneş ışınlarının etkisi ile deride sentez edilir. Özellikle içine katılmadıkça besinlerle alınan vitamin D’nin büyük bir önemi yoktur. Güneş ışığı temel kaynaktır ve yeterince faydalanılırsa ilave D vitamini almaya gerek yoktur.
İnsanların büyük çoğunluğu D vitamini eksikliği yaşar. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde yetişkinlerin tahmini %41'i yeterli D vitamini alamamaktadır. Deri pigmentasyonu da vitamin D eksikliği üzerinde önemli rol oynar. Koyu tenli insanlarda yüksek oranda bulunan melanin, UVB ışınlarının emilimini bloke eder. Koyu cilt rengi veya yetersiz güneş ışığı maruziyetinin neden olduğu sınırlı deri sentezi ve diyetle yetersiz alım, düşük 25(OH)D seviyesinin başlıca nedenleridir. D vitaminin deri yoluyla emilimi kış boyunca güneş ışınlarının açısının değişmesi ve güneş ışığına maruziyetin azalması nedeniyle kış aylarında azalır.
Yağlı balıklar ve deniz ürünleri, D vitamini açısından oldukça zengin yiyecekler arasındadır ancak tam vitamin içeriği, söz konusu yiyeceğin türüne ve kaynağına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Daha fazla mantar tüketmeye önem verilmelidir. İnsanlar gibi mantarlar da UV ışığına maruz kaldıklarında D vitamini üretirler. Diyetinize yumurta sarısı eklemelisiniz. Gezen tavukların yumurtaları büyük bir D vitamini kaynağıdır. Çünkü güneş ışığına maruz kalan tavuklar, yumurtalarında iç mekanda kalanlara göre daha fazla D vitamini üretir. D vitamini bakımından güçlendirilmiş besinler tüketmek de bir tercih olabilir.
Günümüzde de çeşitli nedenlerle güneş ışınlarından yeterince faydalanılmadığı aşikar olup, bu durumda D vitamininden zenginleştirilmiş yiyecekler veya D vitamini destek tedavisinin önemi artmaktadır. Vitamin D eksikliği, diyetle düşük oranda alınmasının yanı sıra, güneş koruyucuların yanlış kullanılması ve güneş ışığından fazla yararlanamamakla da ilişkili olabilir. Güneşli bir ülkede yaşamakta olmakla birlikte, Türkiye’de de yapılan çalışmalar göstermektedir ki, D vitamin düzeyinin eksikliğine oldukça sık rastlanmaktadır. Bu yüzden özellikle evde kalmak zorunda olduğumuz ve pencereler arasından güneşi görebildiğimiz bu günlerde D vitamini ölçümü yaptırmanız ve eğer eksikse bir uzmana danışarak destek tedaviye başlamanız oldukça önemlidir.