Evet herkesin bildiği üzere kola zero kalorisiz bir içecektir. Peki kalorisiz olması diyet dönemlerinde sınırsız tüketilebileceği anlamına gelir mi? Kilo vermede kola zeronun etkileri nelerdir? İçindeki tatlandırıcıların metabolizma üzerinde ne gibi etkileri vardır? dediğinizi duyar gibiyim gelin birlikte bu soruları yanıtlayalım.

      Kola zeronun besin değeri sıfırdır. Kalorisiz bir şekilde bu içeceğin tatlandırılması için yapay tatlandırıcılar kullanılır. Yapay tatlandırıcıların sağlık üzerindeki etkileri şuan için tartışmalıdır. Ancak yapılan bazı çalışmalar yapay tatlandırıcıların kullanımının, hastalık riskini artıran obezite ve metabolik sendromun gelişimine katkıda bulunabileceğini düşündürmektedir. Kola Zero, aspartam ve asesülfam-K gibi yaygın yapay tatlandırıcılar içerir. Kalan bileşenler ise karbonat, su, gıda katkı maddeleri, gıda boyaları ve aromalardır.

Yapay Tatlandırıcılar Ve İştah Üzerine Etkileri

      Tatlandırıcı içeren içeceklerin iştah üzerine etkilerini ortaya çıkarmak amacıyla yapılan bir çalışmada; sakkarin, aspartam, asesülfam-k ve bunlara göre eşit tatlı tadına sahip glukoz içeren içeceklerin tüketiminden bir saat sonra bir test öğünü ile iştah, besin tercihi ve enerji alımı izlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, test öğününden önce tatlandırıcı kullanımının açlık duygusunu artırdığı, özellikle aspartam tüketiminden 30-60 dk sonra açlıkta ve yeme isteğinde önemli düzeyde artış olduğu belirlenmiştir.

      Başka bir çalışmada tatlandırıcıların glukoz ve enerji homeostazını kontrol etmeye katkıda bulunan yanıtları etkilediği, bağırsak mikrobiyotasını değiştirerek glukoz intoleransı oluşturduğu gözlenmiştir. Ayrıca tatlandırıcıların, özellikle sükraloz içeren içeceklerin tüketiminin iştahı arttıran GLP-1 hormonu salgılanmasını önemli düzeyde artırdığı da bir başka çalışmada tespit edilmiştir. Sükralozun, glisemik yanıtı etkilediği, aşırı plazma glukoz konsantrasyonu ve glukozun indüklediği insülin sekresyonunu artırdığı da belirtilmiştir. Ayrıca sükraloz sindiriminin obez bireylerde glukoz bağımlı insülin tropik peptid (GIP) konsantrasyonunu etkileyerek insülin sekresyonunu artırdığı böylece insülin direncine yol açabileceği öne sürülmüştür.

Yapay Tatlandırıcılar Ve Kilo Kaybı

       Tatlandırıcıların ağırlık artışına yol açabileceği mekanizma, yoğun tatlı tat ile alınan düşük enerji arasındaki uyumsuzluk sonucu iştah kontrolünün sağlanamaması ile ilgilidir. Bu nedenle tatlandırıcıların iştahı artırıp, ağırlık kazanımına yol açabileceği düşünülmektedir.

      Kola Zero ve diğer yapay tatlandırıcı içeren içeceklerin kilo kaybı üzerindeki etkilerine ilişkin yapılan 8 yıllık bir gözlemsel çalışmada, haftada 21'den fazla yapay tatlandırılmış içecek içen kişilerin, bu tür içecekleri tüketmeyen kişilere kıyasla fazla kilo ve obeziteye yakalanma riskinin neredeyse 2 kat daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Oysaki tatlandırıcı içeren içecekleri tüketen kişilerin günlük kalori alımı diğerlerine göre düşüktür. Tatlandırıcıların ağırlık kazanımına yol açabileceği mekanizma, yoğun tatlı tat ile alınan düşük enerji arasındaki uyumsuzluk sonucu iştah kontrolünün sağlanamaması ile ilgilidir. Bu nedenle tatlandırıcıların iştahı artırıp, ağırlık kazanımına yol açabileceği düşünülmektedir.

      6 aylık randomize, kontrollü başka bir çalışmada ise fazla kilolu veya obezitesi olan kişilerin, kalorili içecekleri diyet içecekler veya su ile değiştirdiğinde vücut ağırlıklarında %2-2,5 kadar kilo kaybı yaşadığı tespit edilmiştir.

      Bu nedenle, yapay tatlandırıcı içeren içeceklerin kilo yönetimi üzerindeki etkilerine ilişkin kanıtlar çelişkilidir bu nedenle biz diyetisyenler bu konuda kişilere özel önerilerde bulunmaktayız.

Kola Zero ve Diyabet İlişkisi

      66.118 kadın üzerinde yapılan 14 yıllık bir çalışmada, yapay tatlandırıcı içeren zero gibi içeceklerin içilmesi ile tip 2 diyabet riskinin artması arasında bir ilişki gözlenmiştir. 

      64.850 kadınla yapılan 8 yıllık bir çalışmada ise yapay tatlandırıcı içeren içeceklerin tüketilmesi ile diyabet riski %21 artarken, şekerle tatlandırılmış içeceklerin tüketilmesi ile diyabet riski %43 artmıştır.

Sonuç

      Bütün bu araştırmaları göz önünde bulundurarak kola zero ve normal kolanın sağlık üzerinde olumsuz etkilerinden söz etmek mümkün. Ancak, evet kola zero kalori kısıtlaması sağladığı için kilo verme dönemlerinde bazı kişilerde normal kola tüketimine göre avantaj sağlar. Bu nedenle çok sık olmamak kaydıyla diyet dönemlerinde normal kola yerine nadir durumlarda kola zero tercih edilebilir.