Bakla, bitkiler aleminde Vicia faba olarak bilinir ve dünyada ehlileştirilen ilk bitki türlerinden biridir. Dünyada ve ülkemizde sıklıkla tüketilmektedir. Vitamin ve bitkisel protein açısından zengin olan bakla tazeyken de kuruyken de vitamin ve minerallerini korumaktadır. Bakla içerisinde B1, B2, B6 ve K vitaminleri bulundurmakla birlikte magnezyum, demir, kalsiyum ve potasyum açısından da oldukça zengindir. Ancak bazı kişilerde tüketilmesi olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir.

Halk arasında ‘’Bakla Zehirlenmesi’’ olarak bilinen favizm dünya genelinde 400 milyondan fazla insanı etkileyen Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) enziminin eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Ünlü Filozof Pisagor 5. Yüzyılda bakla yemenin tehlikeli olduğunu öne sürmüştür. Aslında bu düşüncesinin altında kendisinde de bu hastalığın bulunması yatmaktadır. Bu enzimin eksikliğine sahip insanlar bakla ve bakla içeren besinler yediklerinde vücutları reaksiyon göstermektedir. Enzim eksikliği olanlarda kişinin vücudu, baklanın içindeki bazı maddelerle karşılaştığında kan hücrelerinin aşırı yıkımı gerçekleşebilmektedir. Bu yıkımın sonucunda kansızlık ve sarılık görülmektedir. Bazen bu kansızlık çok ağır olabilmekte ve gerekli tedaviler uygulanıp, kan verilmez ise ölümcül sonuçlara varabilmektedir. Sadece bakla yemenin yanı sıra bakla çiçeğinin koklanması, bakla bitkisi ile temas ya da emziren annenin bakla yemesi de favizmli bebeklerde klinik bulgulara neden olmaktadır. Ayrıca günlük hayatta kullanılan naftalin de favizmli bireylerde komplikasyon gelişimine neden olabilmektedir. Favizmle ilgili yapılan bir çok çalışmanın sonucunda kına’nın da favizmli bireylerde klinik bulgulara neden olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Çoğu insan, favizm hastası olduğunu deneyimlemeden öğrenememektedir. Bu durum özellikle bebeklerde tehlikeli sonuçlara neden olabilmektedir. Favizmin en sık görülen semptomları yorgunluk, ateş, titreme, koyulaşmış idrar, karın ağrısı ve bulantı gelmektedir ve bu belirtiler bakla tükettikten 2-24 saat sonra görülebilmektedir. Favizme erkeklerde kadınlardan daha sık rastlanmaktadır. Genel sağlık durumu, yaş gibi faktörler de favizmin şiddetini etkileyebilmektedir. Özellikle çocuklarda yetişkinlerden daha sık görülmektedir. Ülkemizde de en çok Akdeniz daha sonra Ege Bölgesi’nde görülmektedir. 

Bu hastalığa sahip insanların bazı ilaçların kullanımı üzerine de dikkat etmeleri gerekmektedir. Bu ilaçlar şu şekilde sıralanmaktadır: analjezik ve antipiretikler, sıtma ilaçları, sulfonamid grubu antibiyotikler, nitrofuran grubu ilaçlar, sulfon grubu ilaçlar. Bu ilaçların da reaksiyona neden olmasından ötürü favizmli bireyler doktora gittiklerinde bu bilgiyi mutlaka her defasında doktoruyla paylaşmalıdır.

ÖZETLE UZAK DURULMASI GEREKENLER

-Bakla ve bakla içeren besinler

-Naftalin

-Kına

-Aspirin

- Analjezik ve antipiretikler

-Sıtma ilaçları

-Sulfonamid grubu antibiyotikler

-Nitrofuran grubu ilaçlar

-Sulfon grubu ilaçlar