Bir bahçe bitkisi olan ve kadıntuzluğu olarak bilinen berberis vulgaris sağlık üzerinde oldukça olumlu etkileri bulunan bir bitkidir. Etken maddesi biyoaktif bir bileşen olan berberindir. Vücudu moleküler düzeyde etkileyen sağlık yararları vardır. Berberin özellikle kan şekerini düşürücü etkisi ve kilo kaybına destek olması ile ön plana çıkan besin takviyelerinden biridir. Besin takviyeleri arasında farmasötikbir ilaç kadar etkili olduğu gösterilen birkaç takviyeden biridir.Berberinin sağlık üzerine etkilerini ayrıntılı bir şekilde sizler için araştırdık. Sizler de bu yazıyı okuyarak bu bitkiyletanışma fırsatı elde edebilirsiniz.

     Berberin biyoaktif bileşeni, alkaloit adı verilen bir bileşik sınıfına aittir. Sarı bir renge sahiptir ve boyayıcı etkisi vardır. Berberin, Çin tıbbında uzun yıllardan beri çeşitli rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılır. Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalarda da berberinin sağlık üzerine olumlu etkileri tespit edilmiştir. Berberin, vücuda alındıktan sonra kan dolaşımına taşınır ve hücrelere giriş sağlar. Hücreler içinde, farklı moleküler hedeflere bağlanır ve işlevlerini değiştirir. Bu etkisi bazı farmasötik ilaçların çalışma şekline benzer.

Enerji Üretimini Destekler

     Berberinin işlevlerinden biri, hücre içindeki AMPK adı verilen bir enzimi aktive etmektir. Bu enzim "metabolik ana anahtar" olarak adlandırılır. Beyin, kas, böbrek, kalp ve karaciğer dahil olmak üzere çeşitli organların hücrelerinde bulunur. Bu enzim metabolik yolları koordine eder vehücrelerin enerji gereksinimini düzenler. Verimli çalıştığında obeziteden diyabete, kanserden iltihaplanmaya pek çok kronik hastalığı engellemeye yardımcı olabilir. Bu nedenle AMPK’nın verimli ve düzenli üretimi sağlığımız için oldukça önemlidir. AMPK’nın aktive olması mitokondrilerin daha iyi çalışıp hızla enerji üretmesine, yağ ve şeker yakmasına imkansağlar. Ayrıca AMPK, otofaji süreçlerini de aktive ederek anti-aging etki sağlar. 

Kan Şekeri Seviyelerinde Düşürücü Etki Sağlar 

     Tip 2 diyabet, son yıllarda inanılmaz derecede yaygın hale gelen ve her yıl milyonlarca ölüme neden olan ciddi bir hastalıktır. İnsülin direnci veya insülin eksikliğinden kaynaklanan yüksek kan şekeri seviyeleri ile karakterizedir. Zamanla, yüksek kan şekeri seviyeleri vücudun dokularına ve organlarına zarar verebilir, bu da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

     Birçok çalışma, berberinin tip 2 diyabetli bireylerde kan şekeri seviyelerini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir. Aslında, etkinliği popüler diyabet ilacı olan metformin grubu ile benzerdir. Kan şekeri seviyesi ile ilgili pek çok mekanizmada etkisi vardır. İnsülin direncini azaltmaya yardımcı olabilir ve kan şekerini düşürücü etkisi olan insülini daha etkili hale getirebilir. Ayrıca glikoliziarttırır, yani vücudun hücreler içindeki şekerleri parçalamasına yardımcı olur. Bağırsaktaki karbonhidratların parçalanmasını yavaşlatır ve faydalı bakteri sayısının artmasını sağlar. 116 diyabetik hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, günde 1000 mg berberin alımının, açlık kan şekerini % 20, HbA1c'yi % 12 oranında düşürdüğü tespit edilmiştir. Berberin, bu özellikleri sayesinde son yıllarda özellikle insülin direnci tedavisinde sıklıkla kullanılan metformin grubu ilaçlarla kıyaslanmaktadır. Yapılan araştırmalar berberinin insülin direncine yönelik tedavi edici etkisinin metformin, glipizit ve rosiglitazon gibi antidiyabetik ilaçlar kadar güçlü olabileceğini göstermektedir.Ayrıca metformin grubu ilaçlar insülin direnci tedavisindeki etkileri dışında hipoglisemi ve laktik asidoz gibi yan etkilere neden olabildiği gibi B12 vitamini eksikliği ve çeşitli sindirim problemleri gibi yan etkilere de neden olabilir.

Kilo Vermeye Yardımcı Olabilir

     Yapılan araştırmalar berberinin kilo verme üzerinde de etkilerinin olabileceğini düşündürmektedir. Obez bireylerle yapılan 12 haftalık bir çalışmada, günde üç kez 500 mgberberin alımı ile ortalama olarak 5 kg kayıp gözlenmiştir. Metabolik sendromlu bireylerle yapılan başka bir çalışmada da 3 ay boyunca günde 3 kez 300 mg berberin alımı ile BKİ seviyelerinde önemli düşüşler tespit edilmiş ve verilen kiloların ağırlıkla yağ kaybı olduğu görülmüştür. Berberinin bu etkiyi insülin, adiponektin ve leptin gibi yağ düzenleyici hormonların işlevine katkı yaparak sağladığı düşünülmektedir.Ayrıca berberin yağ hücrelerinin büyümesini de engellemeye yardımcı olabilir. Ancak berberinin kilo vermeye etkisi hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. 

Dozaj ve Yan Etkileri

     Berberinin depresyon, kanser, enfeksiyonlar, karaciğer yağlanması ve kalp yetmezliğine karşı yararları olabileceğine dair bilimsel çalışmalar da mevcuttur. Aynı zamanda güçlü antioksidan ve antienflamatuar etkilere de sahiptir. Berberin ile yapılmış bilimsel çalışmaların çoğunda günlük 900 ila 1500 mg aralığında dozajlar kullanmıştır. Genellikle yemeklerden önce günde 2-3 kez 500 mg alımı yaygındır. Çünkü berberin birkaç saatlik yarılanma ömrüne sahiptir, bunedenle stabil kan seviyeleri için dozaj günde birkaç sefereyayılmalıdır. Berberin alımı genellikle güvenlidir ancak nadir de olsa kramp, ishal, şişkinlik, kabızlık ve mide ağrısı gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Ek olarak tıbbi bir durumvarsa veya herhangi bir ilaç kullanılıyorsa, kan şekerini düşürücü etkisinden dolayı takviye olarak almadan öncemutlaka hekime danışılmalıdır.