Vazgeçilmez İçeceğimiz Çay
Dünyada sudan sonra tüketilen ikinci içecek olan çay pek çok hastalığın görülme sıklığını büyük oranda azaltır ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesine katkıda bulunur. Peki nasıl? Siyah, yeşil ve beyaz çayın sağlık açısından faydalarını, doğru ve lezzetli demleme yöntemlerini, soğuk olarak nasıl sağlıklı bir tüketim alternatif olduğunu bu yazıda öğrenelim.
Çay denince aklımıza neler gelmeli? Dünyada en çok tüketilen ikinci seçenek olarak bilinen çaydır. Dünya çapında üretilen çayların %76’sı siyah çay ,%22’sini yeşil çay, kalan %2’sini de beyaz çay ve diğer çaylar oluşturmaktadır. Benzer içeriklerinden oluşan siyah çay yeşil çay ve beyaz çayın aralarındaki temel fark üretimleri sırasında gerçekleşen değişkenliklerdir.
ÇAYIN SAĞLADIĞI FAYDALI ETKİLERİ
Siyah çay
Diğer çay çeşitlerinden farkı fermente ve oksidasyon üretilmesidir. Bu işlemlerden geçen bir miktar faydalı bileşen kaybı olabilir. Fakat sağlığa yararlı etkilerinde düşüş olmamaktadır. Yapılan çalışmalarda günde iki bardak siyah çay tüketimi ile kolon kanseri görülmesinde %4’lük bir azalma günde üç bardak siyah çay tüketimi ile kalp krizi görülme sıklığında %11 azalma olduğu rapor edilmiştir. Siyah çay içindeki faydalı bileşiklerin direk pankreastan salgılanan insüline etkisi olmasa da yüksek kan şekeri seviyelerine önleyici olduğu da ve günlük siyah çay tüketiminin kan glikozu düzeyini beklen aralıklarla tutmaya yardımcı olduğunu belirtmiştir.
Yeşil çay
Siyah çaydan farklı olarak oksidasyona uğramaz. Dolayısıyla içerisindeki faydalı bileşen miktar daha yüksektir. Siyah çayda %3-10 arasında bulunan flavonol dediğimiz faydalı bileşenler yeşil çayda %30 ile 42 arasındadır. Yeşil çay antimikrobiyal özelliği ile dişlerde tartar ve çürük oluşumuna neden olan bakterilerin aktivitelerine başlamakta ve bunların diş minesi ne yapışmasını engellemek ve ağız kokusunun önlenmesine yardımcı olmaktadır. Yeşil çay düzenli tüketimi Alzheimer, parkinson gibi sinir sistemi hastalıklarına karşı önleyici etki gösterebileceği belirtilmiştir. Ayrıca düzenli tüketim ile kalp hastalıkları ve kanser riski de azalmaktadır. Siyah çay tüketimine gözlenebilen demir eksikliğine bağlı kansızlık problemlinin günde 3-4 fincan yeşil çay tüketiminde bile gözlenmemektedir.
Beyaz çay
Çayların en az işlenenidir. Bitkinin toplanıp gölgede kurutulması ile elde edilir. Dolayısıyla vücuda için yararlı bileşen kaybı da en azdır. Bu da beyaz çayı sağlık açısından en faydalı çaylar arasında yer bulmasını sağlamaktadır. Beyaz çayın ismi ise çayın üretimde kullanılan açılmamış yaprak tomurcuğunun tüycüklerinden kaynaklanan gümişi renkten gelir. Beyaz çay az işlemden sonra içime hazır hale geldiğinden kansere karşı koyma da en güçlü çay çeşididir. İçerisinde dişleri koruyan ve sağlıklı hale getiren florid bileşeni bulunmaktadır. Son yıllarda çayın obezite üzerindeki etkilerinin araştırıldığı çalışmalarda çay tüketimi ile yağların emilimi ve sindirimi arasında ilişki gözlemlenmiştir. Dolayısıyla beyaz çayın obezite üzerine pozitif etkileri ve bulunmaktadır.
Çayda ne kadar kafein bulunur?
Kafenin oranı en yüksek siyah çayda yer alır. Bir fincan siyah çayda yaklaşık 42 mg kafein bulunur. Yeşil çay ise siyah çaydan daha az kafein içerir. Bir fincan yeşil çayda yaklaşık 21 mg kafein alınır. Çaylar içinde en az kafein bulunduran çay beyaz çaydır. Bir fincan çayda yaklaşık 16mg kafein bulunur.