Bize Ulaşın

shape shape

Yüksek Bağışıklık Savaşçısı Çinko

 
  Covid-19 peşimizi bırakmamakta kararlı görünüyor. Görmediğimiz bir düşmandan köşe bucak kaçıyoruz. Bizi yakalarsa da yüksek bir bağışıklık ile ona cevap vermek istiyoruz. Pek çok besin takviyesi gündemde bağışıklığı yükseltmek için. Bu hafta Covid-19 mücadelemizde vücudumuz için önemli bir mineral çinkoyu ele aldık.  
 
  Çinko insanlar, hayvanlar ve bitkiler için gerekli bir eser elementtir. Birçok biyolojik fonksiyon için yaşamsaldır ve insan vücudunda 70’den fazla enzimin yapısında önemli bir rol oynar. Erişkin vücudu yaklaşık 2-3 gram çinko içerir. Çinko organlarda, dokularda, kemiklerde, sıvılarda ve hücrelerde kısacası vücudun her bölümünde bulunur. Kemikler ve kaslar ise vücut çinko içeriğinin en yüksek olduğu (%90) yerlerdir. Herkesin çinkoya gereksinimi vardır. 
  Çocuklar büyümek için, erişkinler sağlık için çinkoya gereksinim duyarlar. Büyüyen bebekler, çocuklar ve ergenler, gebe kadınlar ve emziren anneler, atletler, vejetaryenler ve yaşlılar sıklıkla daha fazla çinkoya gereksinim duyarlar. 
 
 
  Gebelikte, hücreleri hızlı bölünen fetüsün büyümesi için çinko özellikle önemlidir.
 
 Çinko ayrıca konjenital anomalilerden ve erken doğumdan korunmaya da yardım eder. Bebeklerde, çocuklarda ve gençlerde boy uzaması, ağırlık artışı ve kemik gelişimi için yaşamsaldır. Kısırlığın tedavisinde etkin rol oynar. Erkeklerde prostat bezini enfeksiyonlardan korur, sperm sayısını ve kalitesini etkiler. Kadınlarda menstrüel sorunların tedavisine yardım eder. 
  Retinada yüksek konsantrasyonda bulunması nedeniyle göz sağlığı için de önemlidir.  Yaş ile birlikte retinada çinko azalır; bu durum, kısmi veya tam görme kaybına yol açan yaşa bağlı maküla dejenerasyonu gelişiminde rol oynadığı görülmektedir. Vücudun karbonhidrat, protein ve yağları kullanmasına yardım eder. 
  Bunun yanı sıra sindirim sisteminin düzenli çalışması için gereklidir.
 
  Bağışıklık ve çinko ilişkisi
 
  Tüm vitamin ve mineraller içinde, immün sistemimiz üzerine en güçlü etkiyi belki de çinko gösterir. Vücudumuzda çinko düzeyleri düşük olduğunda, bağışıklık sisteminin anahtarı T-hücrelerinin azalmasına ve güçsüzleşmesine neden olur; böyle bir durumda T-hücreleri bazı enfeksiyonları tanıyamaz ve savaşamaz. Yapılan araştırmalarda çinko düzeylerinde artışın pnömoni, diyare ve diğer enfeksiyonlarla savaşmada etkin olduğu kanıtlanmıştır. 
  Çinko, soğuk algınlığı süresi ve şiddetini de azaltabilir. Yapılan bir araştırmada; Covid – 19’un akciğerlerde neden olduğu zatürreye karşı, çinkonun potansiyel koruyucu bir mikro bileşen olduğu ve 75mg/gün dozunun zatürre süresini kısalttığı gözlemlenmiştir. Önemli bir çinko kaynağı olan yeşil mercimek ve benzeri baklagillerde bulunan lektin proteininin de SARS-CoV virüsünü inhibe edebildiği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra pnömoni hastalarında yapılan randomize kontrollü çalışmada çinko takviyesinin, birkaç saat içinde solunum hızını ve oksijen doygunluğunu iyileştirdiği çalışmalarda mevcuttur. Viral enfeksiyonlar dahil olmak üzere mikroorganizmalardan korunmak için optimum düzeyde çinko dengesinin korunması oldukça öenmlidir. Çinkonun SARS-CoV-2 enfeksiyonundaki potansiyel yararlı rolünün pandemik durumda olan hastalık yükünü azaltmak için yararlı olabileceği düşünülmektedir.
 
  Tüm bu etkilerine rağmen 2004 yılında yapılan bir çalışmada Dünya nüfusunun %20’sinin çinkodan fakir diyet aldığı sonucuna varılmıştır.
 
Eğer yeterli miktarda almazsanız:
 
Büyüme geriliği
İştah ve tat alımında kayıp
Cilt problemleri (dermatit, akne, kuruma…vb.)
Tırnaklarda benekler
Saç kaybı, ince ve cansız görünümlü, erken beyazlayan saçlar
Gözlerin karanlığa uyumunda azalma
Sinir ve sindirim sistemi bozuklukları
Öğrenmede problemler
Folik asit emiliminde azalma
Enfeksiyonlara karşı dirençte azalma
Yara iyileşmesinde gecikme
Gebelik döneminde çocukta doğuştan bozukluklar görülebilir
 
Aşırı miktarda tüketildiğinde ise:
 
Bakır, kalsiyum, demir gibi minerallerin emiliminde azalma
Ağızda metalik tat
Diyare, bulantı, kusma
Kramplar oluşabilir. 
 
 Çinkoyu nasıl alabilirim?
  Çinkoyu vücudumuza besinler aracılığıyla alırız. Başlıca çinko kaynağı kırmızı et, kümes hayvanları, balık ve deniz ürünleri, tam tahıllar ve süt ürünleridir. Etlerden aldığımız çinkoyu hücrelerimiz daha verimli kullanabilmektedir. Bitkisel besinlerdeki çinkonun biyoyararlanımı, diyetteki çinko emilimini inhibe eden lif ve fitik asit içeriği nedeniyle genellikle daha düşüktür. Günlük alınması gereken miktar yetişkinlerde 8-11 mg/gün’dür. Besin takviyesi olarak alacaksanız dozuna dikkat etmeniz oldukça önemlidir.
 
Aşağıda besinlerin 100gr miktarlarında ne kadar mg çinko olduğu gösterilmiştir.
 
Balkabağı 7.5mg Badem 3.1 mg
Zencefil kökü 6.8 mg Ceviz 3.0 mg
Kuru bezelye 4.2 mg Fındık 2.4 mg
Tam buğday 3.2 mg Turp 1.2 mg
Çavdar 3.2 mg Yumurta, tam 1.1 mg
Yulaf 3.2 mg Kabak çekirdeği 10.4 mg
Dana eti, kol 4.7 mg Kırmızı mercimek 3.6 mg
Kuzu eti, but 3.9 mg Pırasa 3.5 mg